Seferihisar ve Menderes yangınlarının bilançosu ağır

İzmir’i günlerdir etkileyen yangınlar, beraberinde ekolojik ve ekonomik yıkımı da getirdi. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) yetkilileri, bilhassa Seferihisar ve Menderes bölgelerini etkileyen yangınların, önemli habitat kayıplarına neden olduğunu açıklarken tekrar bölgeye mahsus tiplerin yok olduğunu, yanan tarım, orman ve mera alanlarından ötürü yaklaşık 50 bin küçükbaş hayvanın doğal beslenme alanlarını kaybettiğini lisana getirdi. 10 bin hektarlık alanı küle çeviren alevler, arıcılık ve zeytincilik faaliyetlerini de olumsuz etkiledi.

Seferihisar ve Menderes’te 14 bin futbol alanı büyüklüğüne eşit yaklaşık 10 bin hektarlık alanı küle çeviren yangınlar hem ekolojik hem de ekonomik alanda yıkıma neden oldu. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) yetkilileri yangınların etkilediği bölgelerde hayatın kısa müddette olağana dönmesi için toplumsal ve ekolojik tamir çalışmalarının süratli halde başlaması gerektiğine dikkat çekti.

“Yaşam alanları kayboldu”

İZPA Genel Müdür Vekili Aykut Uçar, yangınların İzmir kent merkezine yakın olan, kır ve kent olmak üzere doğal alanların birlikte görüldüğü kent çeperi diye tanım edilen ve popülerleşen bölgelerde meydana geldiğini belirtti. Geçen yıllarda Orhanlı Mahallesi’nin kuzey ve kuzey doğusunda da büyük yangınların çıktığına, bu yangınla birlikte bölgenin neredeyse tamamının yandığına dikkat çeken Uçar, “Önemli bir tarım havzası ve tabiat alanı. Habitatları, ekosistemleri açısından da değerli bir alan. Burada yaşadığımız kayıp hem ekolojik hem de ekonomik boyutta sarsıcı oldu. Oradaki doğal alanı, habitatları kaybetmek İzmir için büyük kayıp. Bu bölgede pek çok endemik bitki tipi olmakla birlikte tekrar pek çok yaban hayvanı varlığını da sürdürüyordu. Biz onları, onlar hayat alanlarını kaybetti” dedi.

“Orman yangınlarından en fazla hayvancılık etkilendi”

Menderes ve Seferihisar’daki bölgelerin kıymetli tarım havzalarından biri olduğunu aktaran Uçar, şunları söyledi: “Karakoç ve Orhanlı dereleri ekolojik ünitelerinin batı ve doğu yamaçları yandı. Yalnızca orman alanları değil tarım alanlarını da kaybettik. Bu alanlarda hurma zeytini dediğimiz bilhassa Karaburun ve bu bölgede yetişen hurma zeytinlikleri ziyan gördü. Bölgede önemli biçimde arıcılık ve bağcılık faaliyeti yürütülüyor. Bunlar ziyan gördü. Meşeler ziyan gördü. Lakin orman yangınlarından en fazla hayvancılık etkilendi. Bilhassa buralarda küçükbaş hayvancılık çok yaygın. 50 bin kadar küçükbaş hayvanın yangından etkilendiğini varsayım ediyoruz. Zira o bölgede hayvancılık meralarda doğal formüllerden olan otlatma formunda yapılıyordu. Küçükbaş hayvancılığın yapıldığı alanlar, yangınlardan ötürü kayboldu. Bu da önümüzdeki periyot için ekonomik açıdan önemli bir kayıp.”

“Alanların süratlice onarılarak yine köylüye kazandırılması önemli”

Hurma zeytin, meyve ve zerzevat bahçelerinin de yangından etkilendiğini anımsatan Uçar, “Ekonomik olarak bir başka kayıp ise derleyicilik faaliyetlerinde yaşanacak. Bu bölgede yaşayan köylüler, ormanlardan ve bulundukları doğal alanlardan beslenip üretiyordu. Bu bölgede ormancılık, derleyicilik, toplayıcılık faaliyeti yürütülüyordu. Yeniden küçükbaş hayvancılık için de bu alanlar ve meralar kullanılıyordu. Arıcılık için de benzeri bir sıkıntıyla karşılaşacağımızı düşünüyoruz. O nedenle bu alanların süratlice onarılarak yine tabiata ve köylüye kazandırılması büyük kıymet taşıyor. Bu açıdan mahallî idarelerin takviyeleri çok değerli. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak yangınlardan sonra barınma, besin ve tarım konusunda gereken dayanağı veriyoruz” diye konuştu.

Aylık bin 600 yangının yüzde 40’ı ormanlık alanda

İZPA Bilim Kurulu Üyesi ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, doğal afetleri önlemenin her vakit ziyanı telafi etmekten daha ekonomik olduğunu vurguladı. Özkan, afetlere karşı hazırlıklı olmanın kıymetine dikkat çekerek şunları söyledi:

“Bu cins krizlere ne kadar âlâ hazırlanırsak, hem yangın sayısını hem de şiddetini sivil halk için o kadar azaltabiliriz. Türkiye’de orman teşkilatımızın uzun yıllara dayanan güçlü bir tecrübesi var. Lakin, orman alanlarının üzerindeki insan baskısı, artan nüfus ve kentlerin genişlemesiyle birlikte giderek artıyor. Bu durum orman yangınlarından kaynaklanan zararın artmasına yol açmakta, ortaya çıkan bu büyük hasar teknik yetersizliklerden değil, maalesef ki insan aktivitelerinin yoğunluğundan kaynaklanıyor. Türkiye genelinde1 Haziran ile 1 Temmuz tarihleri ortasında çıkan yaklaşık bin 600 yangının yüzde 40’ı ormanlık alanlarda, yüzde 60’ı ise orman ve kentlerin kesişim noktalarında gerçekleşti. Orman yangınları artık sadece bir afet değil, hepimizin kişisel ve toplumsal seviyede uğraş etmesi gereken bir sorun hâline geldi. Burada belediyelere de kıymetli ve destekleyici bir rol düşüyor. Bu kapsamda İZPA imzası ile yayımlanmış ‘Belediyeler İçin Orman Yangını Acil Hareket Planı’, kurumlar ortası uyum ve belediyelerin üzerine düşen bu destekleyici rolün çerçevesini çizmek ismine kıymetli bir yardımcı kaynak.”

Yangınların büyük çoğunluğu insan kaynaklı

Özkan, orman yangınlarının yüzde 87’sinin insan kaynaklı olduğuna dikkat çekerek şöyle devam etti:

“Akdeniz Havzası’nda iklim şartları bizim lehimize çalışmıyor. İzmir’de yağışlar yüzde 45 oranında azaldı, havzalardaki su kaynakları neredeyse tükendi ve haziran ayında hiç yağış almadık. Kuraklık, rüzgârın kurutucu tesiri ve düşük nem, yangın riskini önemli formda artırıyor. Bilhassa kent-orman geçiş alanlarının entegre ve multidisipliner bir yaklaşımla yönetilmesi gerekiyor. Kamu kurumlarının kendi ortalarındaki ahenk, mahallî halkla kurdukları bağlantı ve toplumsal farkındalık çalışmaları bu süreçte kritik değer taşıyor. Herkes kendi sorumluluğunu yerine getirdiğinde sıkıntılar büyük ölçüde önlenebilir. Vatandaş olarak bizlerin de alışkanlıklarımızı değiştirmesi ve daha dikkatli, daha ihtimamlı olması gerekiyor. Belediyelerle ve başka ilgili kurumlarla iş birliği içinde hareket ederek üzerimize düşeni yapmalıyız.”

“Koordinasyon çok önemli”

Afetlerin sırf yönetenleri değil, etkilenenleri de kapsadığını vurgulayan Özkan, “Yönetenler ve etkilenenler birbirinden bağımsız hareket ettiğinde koordinasyonsuzluk ve verimsizlik ortaya çıkıyor. Kurumların olduğu kadar halkın da sorumlulukları var. Hepimiz birbirimizi uyarmalı ve ortak kıymetlerimize sahip çıkmalıyız. Ormanları kullanmak hepimizin hakkı, fakat bunun ulusal bir kaynak olduğunu unutmamalıyız. Yangınların yüzde 87’si insan kaynaklı ve birçok ihmal sonucu çıkıyor. Münasebetiyle, davranışlarımızda çok daha dikkatli olmalıyız. Ormanlarla kesişen kentsel alanlarda ve tarım yerlerinde daha ihtimamlı hareket etmeliyiz. Yangınlarda vazife yapan tüm gruplara kolaylıklar diliyorum” tabirlerini kullandı.

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı