Her 6 Çiftten 1’i Kısırlık Problemi Yaşıyor!
Akrabalık bağlarının güçlü olduğu toplumlardan biri olan ülkemizde evli çiftlerin ekseriyetle çocuk sahibi olması bekleniyor. Lakin her 6 çiftten 1’i nizamlı ve korunmasız bir yıldan fazla cinsel alaka yaşamasına karşın bebek sahibi olamıyor. İnfertilite yani kısırlık sebebi her iki cinsiyette de eşit oranlarda görülüyor. Obezite, sigara, çevresel toksinler, sıhhatsiz beslenme ve sistemsiz ömür şartları her iki cinsiyette de infertiliteye sebep olabiliyor. Bunların dışında erkeklerde üreme sıhhati ile ilgili birtakım sorunlar infertilite riskini artırabiliyor. Kısırlığın nedenleri belirlendikten sonra bireye özel uygulanan tedavi sistemleriyle birçok erkeğin baba olma hayali gerçek olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Üroloji ve Androloji Bölümü’nden Prof. Dr. Tümay İpekçi, erkeklerdeki kısırlığın nedenleri ve tedavi yolları hakkında bilgi verdi.
İnfertilite %50’si erkek ile ilgili olabiliyor
Üreme, tüm canlılar için ömrün temel yapı taşlarından biridir. Erkeklerde üreme yeteneğinin temelini oluşturan sperm üretimi ve olgunlaşması, epeyce hassas ve karmaşık fizyolojik süreçlerle gerçekleşir. Bu süreç; testislerde başlayarak hem lokal sistemlerin hem de beyinle testisler ortasında işleyen nöroendokrin sistemin denetimi altında sürmektedir. Fertilite, bir çiftin doğal yollarla gebelik elde edebilme kapasitesini söz etmektedir. Bu potansiyelin olumsuz etkilenmesine ise “infertilite” yani kısırlık denilmektedir. Dünya genelinde yaygın kabul gören tanıma nazaran, infertilite; bir çiftin nizamlı ve korunmasız cinsel ilgisine karşın 12 ay yahut daha uzun mühlet boyunca gebelik elde edememesi durumudur. Erkek kaynaklı infertilite, tüm infertilite hadiselerinin yarısını oluşturur.
Obezite ve sigara kısırlık nedeni
Çocuk sahibi olma hayaliyle yola çıkan evli çiftlerin korunmasız bağlarına karşın uzun mühlet çocuk sahibi olamaması çiftler üzerinde toplumsal baskılara neden olmaktadır. Yapılan araştırmalara nazaran infertilitenin sebebi bazen anne adayı bazen de baba adayı olmaktadır. Çok kilo, sigara-alkol, sistemsiz beslenme, hareketsiz ömür çevresel kimyasal ve fizikî nedenler her iki cinsiyetin de ürümesindeki aksilikte tesirli olabilmektedir. Fakat erkeklerdeki öbür sıhhat sorunları de infertilite riskini kıymetli ölçüde artırmaktadır. Erkeklerdeki infertilite riskini artıran sebeplerin başında şunlar gelir;
1. Testis dışı hormonal yahut sistemik sorunlar (pre-testiküler nedenler)
2. Testislerin kendisinden kaynaklanan hastalıklar (primer testiküler bozukluklar)
3. Spermin taşınmasında meydana gelen problemler (post-testiküler bozukluklar)
4. Nedeni şimdi belirlenememiş olgular (açıklanamayan infertilite)
İnfertilite sebepleri basitçe belirlenebiliyor
İnfertilite kuşkusu olan erkeklerde tanıya ulaşmak için öncelikle üreme hikayesi alınmalı ve semen tahlili yapılmalıdır. Bununla birlikte testis boyutları ve kıvamı üzere fizikî bulguların kıymetlendirilmesi, teşhis açısından kritik kıymete sahiptir. Gerektiğinde daha ileri tetkiklere başvurulabilir. Sperm DNA hasarı tahlili, genetik testler, antisperm antikor tayini, hormonal profiller, radyolojik görüntülemeler ve sperm işlev testleri bu kapsamda kıymetlendirilebilir. Hormonal bozukluklar da erkek infertilitesinin değerli nedenleri ortasında yer alır. Hipofiz bezi hastalıkları, tiroid işlev bozuklukları, prolaktin yüksekliği, testosteron eksikliği üzere birçok endokrin sorun doğurganlığı olumsuz etkileyebilir. Hipogonadizm (testosteron eksikliği) , hem biyokimyasal hem de klinik belirtilerle seyreden bir başka kıymetli durumdur. Bu hastalarda testosteron replasman tedavisi (TRT), hormon düzeylerini olağan sonlara çekmeyi ve semptomları hafifletmeyi maksatlar. Ayrıyeten erkek genital sisteminde enfeksiyon varlığı kesin bir halde doğal yolla gebeliği engelliyor olmasa da, semptom veren enfeksiyonların tedavisi önerilir.
Yaşam değişiklikleri bebek sahibi olma bahtını artırıyor
Bazı mesleksel faktörler ve çevresel toksinler de testis işlevlerini olumsuz etkileyebilir. Öbür yandan, boşalma bozuklukları (örneğin anejakülasyon ya da retrograd ejakülasyon) da tedavi edilmesi gereken kıymetli durumlardır.
Cerrahi tedavi gerektiren erkek infertilitesi hadiseleri da iki temel kümeye ayrılır:
1. Altta yatan cerrahi sebebin tedavi edilebildiği patolojiler: Varikosel için subinguinal mikrocerrahi varikoselektomi, sperm kanal tıkanıklıkları için vazovazostomi, epididimovazostomi ya da ejakülatuvar kanal cerrahileri uygulanabilir.
2. Altta yatan sebebin cerrahisinin mümkün olmadığı durumlar: Özellikle non-obstrüktif azoospermi (menide hiç sperm bulunmaması) olaylarında mikro-TESE (mikrocerrahi testiküler sperm ekstraksiyonu) üzere ileri teşebbüsler gerekebilir.
Sperm elde etmek gayesiyle uygulanan metotlar ortasında PESA, MESA, TESA, TESE ve mikro-TESE üzere teknikler, infertilite tedavisinde kıymetli yer meblağ. Sonuç olarak, erkek infertilitesine neden olan çok sayıda faktör vardır ve tedavi hali, sorunun kaynağına nazaran değişiklik gösterir. Lakin hangi tedavi prosedürü seçilirse seçilsin, hayat şekli değişiklikleri tedavi muvaffakiyetini artırabilir. İstikrarlı beslenme, sistemli idman, tütün ve alkol kullanımının bırakılması, gerilimin azaltılması üzere ögeler doğurganlık üzerinde olumlu tesirler sağlar. Bilhassa sigara kullanımı sperm kalitesini önemli halde düşürürken, ülkü kiloda kalmak ve etkin bir hayat usulü benimsemek hem fizikî hem de ruhsal sıhhati takviyeler. Tedavi sürecine olumlu bir ruh haliyle yaklaşmak da muvaffakiyet talihini artıran değerli faktörlerdendir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
