COP İzmir İklim Deklarasyonu açıklandı

Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Lideri ve İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay önderliğinde, COP İzmir’in dört temalı toplantısının akabinde 35 unsurluk COP İzmir İklim Deklarasyonu açıklandı. Dört başlıkta açıklanan deklarasyonda güç verimliliği, su kaynaklarının verimli kullanılması, kent içi ulaşımın çevresel tesirlerinin azaltılması üzere çok sayıda talep öne çıkarken, İzmir’de lokal idareler öncülüğünde “Kent Besin Konseyi” kurulması, İzmir Kentsel Besin Strateji Belgesi’nin hazırlanması, İklim Yurttaş Meclisi modelinin hayata geçirilmesi üzere kararlara yer verildi. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin iklim krizine karşı yerelde somut, uygulanabilir aksiyon planları geliştirmek ve kasım ayında Brezilya’da toplanacak COP30 (Taraflar Konferansı) İklim Doruğu sürecine yerelden tecrübeleri aktarmak maksadıyla başlattığı “COP İzmir” serisinin sonuç bildirgesi açıklandı. Türkiye’de birinci defa lokal seviyede bir COP tertibi olarak başlatılan program kapsamında, “İklim Krizi Karşısında Besin Güvenliği ve Erişimi”, “İzmir’in Güçte Yeşil Dönüşüm Fırsatları”, “İklim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” ve “İzmir’in Geleceği: Yeşil Kuşaklar” temalarıyla toplam dört toplantı düzenlendi. Çalıştay toplantılarının akabinde elde edilen COP İzmir İklim Deklarasyonu’nun açıklandığı tanıtım toplantısı Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’nde (APİKAM) düzenlendi. Toplantıya Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Sağlıklı Kentler, Sıhhat Geliştirme ve Düzgün Olma Hâli Bölge Danışmanı Kira Fortune, İzmir Büyükşehir Belediyesi Lider Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır, Konak Belediye Lideri Nilüfer Çınarlı Keyifli, Bergama Belediye Lideri Prof. Dr. Tanju Çelik, Kemalpaşa Belediye Lideri Mehmet Türkmen, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Pınar Okyay, İzmir Planlama Ajansı Lideri Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, Sürdürülebilirlik için DSÖ Avrupa Sağlıklı Kentler Ağı’nın mahallî ve milletlerarası temsilcileri, vilayet ve ilçe belediyelerinin bürokratları, büyükelçiler ve STK temsilcileri katıldı.

“Yeni bir doğayı var edemeyeceksek, var olana sahip çıkmamız lazım”
Toplantının açılış konuşmasını yapan İzmir Büyükşehir Belediyesi Lider Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır, “Modern toplumun iki tezi var. Birincisi geleceğin aydınlık olduğu, insanların daima ilerliyor olduğuydu. İkincisi ise her şeyin üstesinden bilim ve teknolojiyle geleceğimiz teziydi. Geleceğin aydınlık olduğu konusunun 20’nci yüzyıldan sonra geçerliliğini yitirmiş bir tez olduğu ortaya çıktı. İkinci teze bakıldığında ise bizler risk toplumlarında yaşıyoruz aslında. Bilim ve teknolojideki bütün gayretler risk toplumunda yaşadığımızı göstermeye çalışıyor. Bugün rastgele bir sorun karşısında bulduğumuz bir tahlil, yarın elimizin altındaki en büyük sorun haline gelebiliyor. Madem bu türlü, o vakit yeni kavramlara gereksinimimiz olduğuna karar verildi, sürdürülebilirlik üzere. Şayet yeni bir doğayı var edemeyeceksek, var olana sahip çıkmanın yollarına bakmamız lazım. Bugün yaptığımız her şeyin buna hizmet ettiğini düşünüyorum. Bundan sonra da yapacaklarımızın hepsinin yeniden buna hizmet edeceğini düşünüyorum. İZMAR üzere bir çalışmanın bile bu çaba içerisinde yer aldığını düşünüyorum. Öğrencilere, yaş almış olanlara yönelik çalışmalarımızın hepsi bu efor içerisinde yer alıyor” diye konuştu.  

Fortune: İzmir’de çok değerli adımlar atılıyor
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Sağlıklı Kentler, Sıhhat Geliştirme ve Uygun Olma Hâli Bölge Danışmanı Kira Fortune, “Bu toplantının vakti ve yeri çok uygun oldu. Bursa’da yaptığımız toplantıdan sonra o taahhütleri tekrar gündeme aldık. COP’un yerelleştirilmesi, öncelik verilen bahislerden bir tanesi. İzmir’in bilhassa örnek bir kent olarak liderliği aldığını görüyoruz. Geçen yıl Bakü’de Cemil Tugay ile COP’ta yerelleşmenin ne kadar değerli olduğunu konuştuk. İzmir’de çok değerli adımlar atılıyor” sözlerini kullandı.  

Arıkan: Kentlerin bu kadar güçlü olması, hepimizin elini güçlendiriyor
Toplantıya çevrimiçi ilişkiyle katılan Lokal İdareler (ICLEI) Global Savunuculuk Yöneticisi Yunus Arıkan, “COP İzmir teşebbüsü konusunda Lider Cemil Tugay’ı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni tebrik ediyorum. İzmir ve Muğla’yı, Türkiye’den iki kentimizi burada görmek gurur vericiydi. Bildiğiniz üzere iklim değişikliği yesyeni bir kademeye geçti. Yalnızca Etraf Bakanlığı’nı değil, toplumun tüm aktörlerini kapsayan bir çerçeveye girdi. Mahallî toplulukların mahalle bazında bir ortaya gelmeleri, yapılan çalışmaların ulusal maksatlara katkı sağlaması değerli. Bu tip toplantılar halkı iklim konusunda hassas hale getiriyor. COP İzmir, tekrar iklim hassaslığına katkı sağladı. Yeni aksiyon planlarında, sağlıklı kentler daha da ön plana çıkacak. Bu süreçte İzmir yeniden öncülüğü kimseye bırakmadı.  Daima birlikte sağlıklı kentler için elimizden geleni yapacağız. Kentlerin bu kadar güçlü olması, hepimizin elini güçlendiriyor” biçiminde konuştu.  

35 unsurluk COP İzmir Deklarasyonu açıklandı 
Açılış konuşmalarının akabinde İzmir Büyükşehir Belediyesi, Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Manisa Büyükşehir Belediyesi yetkilileri yürütülen çalışmalar hakkında sunum yaptı. İzmir Büyükşehir Belediyesi çalıştaylar sonunda hazırlanan 35 unsurluk COP İzmir İklim Deklarasyonu’nu açıkladı. Deklarasyonun “İklim Krizi Karşısında Besin Güvenliği ve Erişimi”  teması altında, İzmir’de lokal idareler öncülüğünde “Kent Besin Konseyi” kurulması, İzmir Kentsel Besin Strateji Belgesi’nin hazırlanması, memleketler arası tecrübelerden faydalanmak ve iş birliklerini artırmak emeliyle Milano Kentsel Besin Siyaseti Paktı’na (MUFPP) üye olunması, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından İklim Yurttaş Meclisi modelinin hayata geçirilmesi, kentsel besin üretimi ve mahalle bostanlarının teşvik edilmesi, tarım eserlerinin katma kıymetinin artırılması ve markalaştırılması, lokal ve coğrafik işaretli eserlerin faal tanıtımının yapılması, hayvancılık dalının çevresel tesirlerinin azaltılması ve sürdürülebilir hayvancılık uygulamalarının teşvik edilmesi, kompost üretimi ile besin atıklarında geri dönüşümün sağlanması, suyun müşterek olduğu prensibi çerçevesinde yağmur suyu hasadı ve yüzey suyu yönlendirme sistemleri üzere uygulamaların hayata geçirilmesi ve suyun kirlenmesini önlemek için su kaynaklarının korunması ve izlenmesi,  lokal idarelerin, üniversiteler, kooperatifler ve gibisi ile çoklu iş birliği modelleri geliştirerek, üreticilere yönelik eğitim ve kapasite geliştirme programları başlatması, besin lojistiği için bölgesel dağıtım merkezleri kurulması; soğuk zincir altyapılarının geliştirilerek besin kayıplarının ve karbon ayak izinin azaltılması, iklim finansmanı, tarım finansmanı ve yatırım dayanak sistemlerinin geliştirilmesi, mahallî üreticiye dayanak veren, sağlam, sağlıklı ve ekonomik besin tedarikine odaklanan perakende satış modellerinin desteklenmesi talepleri yer aldı. 

İzmir’in Güçte Yeşil Dönüşüm Fırsatları
“İzmir’in Güçte Yeşil Dönüşüm Fırsatları” başlığı altında; AB Kentleri Misyonu Programı (EU Cities Mission Programme) İklim Nötr ve Akıllı Kentler Misyonu’nun karbon emisyonlarının azaltılmasını öngören global net-sıfır gayesi doğrultusunda, İzmir’in 2030 yılına kadar iklim-nötr kent olması, kent içi ulaşımın çevresel tesirlerinin azaltılması; inançlı, pak, erişilebilir ve sürdürülebilir kentsel hareketliliğin sağlanması, yenilenebilir güç kaynaklarının yaygınlaştırılması ve güç verimliliğinin artırılması, su, güç ve atık idare altyapılarının entegre ve sürdürülebilir hale getirilmesi, mevcut yapı stokunu güç verimliliği, yeşil alan düzenlemeleri ve iklim adaptasyonu açısından tekrar pahalandıran kapsamlı bir kentsel dönüşüm sürecinin, tarımda yeşil dönüşüm ve akıllı tarım uygulamalarının geliştirilmesi, yeşil dönüşümde iştirakçi yönetişim ve toplumsal kapsayıcılığın sağlanması, İzmir’in yeşil dönüşümünü desteklemek için yeni iş birliği ve finansman modelleri geliştirilmesi, endüstride yeşil dönüşümün; atık geri dönüşümünün ve yeşil/temiz güç kullanımının yaygınlaşması talepleri yer aldı. 

İklim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar
 “İklim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” başlığı altında; yeşil altyapı uygulamaları ve doğa-temelli tahliller ile kentte biyolojik çeşitliliğin korunması, kentte termal konforun uygunlaştırılması, iklim değişikliği kaynaklı afetlerin faal idaresi ve kentsel dirençliliğin artırılması, kentte iklim adaletinin sağlanması, iklim değişikliği azaltım ve ahenk süreçlerinde kurumlar ortası uyum sistemlerinin güçlendirilmesi, deniz düzeyi artışı ve tuzlanmaya karşı su kaynaklarının ve havzaların entegre idaresi hususları öne çıktı. 
“İzmir’in Geleceği: Yeşil Kuşaklar” başlığı altında, İzmir’in doğal su yollarını ve yeşil ağlarını birbirine bağlayan entegre bir yeşil jenerasyon sisteminin oluşturulması,  mavi-yeşil altyapı sistemlerinin haritalanması ve izlenmesi için dijital bir arayüz oluşturulması, mahalle ölçeğinde mavi-yeşil altyapı sistemlerinin tasarlanması, kent ölçeğinde mavi-yeşil altyapı sistemlerinin tasarlanması, kentin karbon emilim kapasitesinin artırılması, tarım alanları ve kırsal dokunun kentsel saçaklanma tesirlerinden korunması, tabiat dostu ve alternatif turizm cinslerinin teşvik edilerek kırsal kalkınmanın desteklenmesi başlıkları yer aldı. 

Kentlerde İklim Adaletinin Sağlanması
“İklim Krizine Dirençli Kentler ve Topluluklar” başlığı altında ise; yeşil altyapı uygulamaları ve doğa-temelli tahliller ile kentte biyolojik çeşitliliğin korunması, kentte termal konforun uygunlaştırılması, iklim değişikliği kaynaklı afetlerin faal idaresini ve kentsel dirençliliğin artırılması, kentte iklim adaletinin sağlanmasını, iklim değişikliği azaltım ve ahenk süreçlerinde kurumlar ortası uyum sistemlerinin güçlendirilmesi, deniz düzeyi artışı ve tuzlanmaya karşı su kaynaklarının ve havzaların entegre idaresi talepleri yer aldı. 

224 kişi katıldı
Toplam dört temada gerçekleştirilen etkinliklere mahallî idareler, STK’lar, kooperatifler, üniversiteler, meslek örgütleri, kent kurulları, özel bölüm iştirakçileri, belediye iştirakleri ve vakıflardan temsilciler katıldı. Etkinliklere katılan taraflardan toplanan görüş ve teklifler ışığında kelam konusu temalarda 35 unsurluk COP İzmir İklim Deklarasyonu ve bu emellere uygun aktiviteleri tarifleyen 256 unsurluk COP İzmir Aksiyon Planı hazırlandı.  İzmir, iklim krizine karşı yerelde somut, uygulanabilir hareket planları geliştirmeyi ve kasım ayında Brezilya’nın Belém kentinde gerçekleşecek COP30 İklim Doruğu sürecine bu tecrübeleri aktarmayı hedefliyor. Hazırlanan deklarasyon ve aksiyon planına https://www.skb.gov.tr/kategori/yayinlar internet sitesi üzerindeki yayınlar kısmından ulaşılabilecek. 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı