Her 2 kadından 1’inin ortak sorunu: idrar kaçırma

İdrar kaçırma, bayanların ömür kalitesini değerli ölçüde etkileyen yaygın bir sıhhat sorunu olarak biliniyor. Bilhassa olağan doğum yapmış ve menopoz devrine girmiş bayanlarda daha sık görülüyor. Yaşın ilerlemesi, pelvik taban kasları olarak sınıflandırılan mesane, rahim ve bağırsakları destekleyen ve idrar denetimini sağlayan kasların zayıflaması ile hormonal değişimler, idrar kaçırma riskini artıran en önemli faktörler olarak karşımıza çıkıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Aktoz, kadınlarda idrar kaçırma ile ilgili bilgi verdi. 

 İdrar kaçırma tedavi edilebilir bir hastalıktır

 İdrar kaçırma bayanlarda epeyce yaygındır ve yaşla birlikte sıklığı artmaktadır. Olağan doğum yapan bayanlarda, pelvik taban kaslarında oluşan gevşeme nedeniyle idrar kaçırma riski artarken, menopoz sonrası östrojen düzeylerinin düşmesi de mesane ve üretra dayanağını azaltarak bu durumu daha da kötüleştirebilir. Yapılan araştırmalar, 40 yaş üzeri bayanların yaklaşık %30-40’ının bir tıp idrar kaçırma sorunu yaşadığını göstermektedir. Lakin bu oran, doğum yapmış ve menopozdaki bayanlarda %50’lere kadar çıkabilmektedir. Toplumdaki yaygın inanışın bilakis idrar kaçırma, yaş almanın ya da doğum yapmış olmanın doğal bir sonucu değildir. Burada vurgulanması gereken en kıymetli nokta, idrar kaçırmanın olağan olmadığı ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğudur.

İdrar kaçırma, bayanların hayat kalitesini düşüren fakat uygun tedavi yolları ile denetim altına alınabilen bir sıhhat sorunudur. Olağan doğum yapmış ve menopozdaki bayanlarda daha sık görülse de, her yaşta ve farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Bireye özel tedavi planları ile hem cerrahi hem de cerrahi dışı prosedürlerle idrar kaçırmanın önüne geçmek mümkündür.

İdrar kaçırma, farklı düzeneklerle ortaya çıkabilir ve üç ana tipi bulunmaktadır:

 

• Stres tipi idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme yahut idman üzere karın içi basıncın arttığı durumlarda idrarın istemsiz olarak kaçmasıdır. Çoklukla pelvik taban kaslarının zayıflamasıyla bağlıdır. 

• Sıkışma (urgency) tipi idrar kaçırma; aniden gelen şiddetli idrar yapma isteği ile birlikte idrarın tutulamaması durumudur ve birçok vakit konuta dönerken kapıyı açmak, soğukta dışarı çıkmak, musluğu açmak yahut elleri yıkamak ile tetiklenir. Çoklukla çok faal mesane sendromu ile bağlantılıdır. 

• Karma tip idrar kaçırma ise hem gerilim hem de sıkışma tipi idrar kaçırmanın bir ortada görüldüğü durumdur.

 

Tedavi bireye ve belirtilere özel olmalı

 İdrar kaçırma tedavisinde, hastanın belirtilerine ve idrar kaçırma tipine nazaran farklı yaklaşımlar uygulanmaktadır.

Stres tipi idrar kaçırma tedavisinde tedaviye çoklukla hayat şekli değişiklikleri ve pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik antrenmanlarla başlanır. Kegel idmanları, pelvik kasların güçlenmesine yardımcı olarak idrar denetimini artırabilir. Sonraki basamakta ilaç tedavileri kullanılabilir. Şayet bu teknikler kâfi gelmezse, vajinal lazer tedavisi üzere çağdaş yollar devreye girer. Lazer tedavisi, vajinal dokuların yenilenmesini ve bu bölgedeki kan akımın artmasını sağlayarak mesane takviyesini artırır ve idrar kaçırmayı azaltabilir. Daha ileri durumlarda, TOT (transobturator tape) ve TVT (tension-free vaginal tape) ameliyatları uygulanabilir. Bu ameliyatlar, mesanenin altına yerleştirilen bir hamak ile üretra denilen idrar yolunun desteklenmesini sağlayarak idrar kaçırmayı önler.

 Sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisinde öncelikle mesane eğitimi, sıvı tüketiminin düzenlenmesi, kafein ve alkol üzere idrar söktürücü hususlardan kaçınılması üzere ömür stili değişiklikleri önerilir. Pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik antrenmanlar de idrar denetimini artırabilir. Şayet bu prosedürler kâfi gelmezse, ilaç tedavileri devreye girer. İleri hadiselerde perkütan tibial hudut uyarımı (PTNS) uygulanabilir. PTNS, ayak bileği bölgesinden geçen bir sona hafif elektrik ikazları verilerek mesane denetiminin güzelleştirilmesini sağlayan bir yoldur. Haftada bir ya da iki defa uygulanan seanslar ile mesane işlevleri düzenlenebilir ve idrar kaçırma belirtileri azaltılabilir.

Miks yani karma tip idrar kaçırmada ise tedavi, baskın semptomlara nazaran belirlenir. Hem pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi hem de hudut uyarımı üzere sistemler birlikte uygulanabilir. Şayet hasta hem gerilim hem de sıkışma tipi idrar kaçırma yaşıyorsa, Kegel antrenmanları, ilaç tedavileri, PTNS ve lazer tedavisi kombine edilerek şahsa özel bir tedavi planı oluşturulabilir.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı