5 yaşındaki çocuk, gün içinde yaşadıklarını anlatabilmeli…

2 yaşına gelen bir çocuğun hâlâ söz öbekleri kuramamasının lisan gecikmesine işaret edebileceğini aktaran Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, “Bilgi ve irtibat hünerlerinin olağan gelişim sürecine uygun ilerlememesi, çocukların okul öncesi yahut okul çağındaki durumlarında öğrenme süreçlerini ve toplumsal bağlarını olumsuz tarafta tesirler. Terapi prosedürlerine süratlice karar verilmesi, lisan bozukluğunun ileride oluşturabileceği yan tesirlerini azaltmada değerlidir.” dedi. Dijital ekranlarla uzun vadeli etkileşimin ise çocukların lisan gelişimini olumsuz etkilediğinin araştırmalarla kanıtlanmış olduğunun altını çizen Tahmincioğlu, bağlantı ihmali ve sonlu etkileşimlerin, gelişimsel lisan bozukluklarının en kıymetli nedenleri ortasında yer aldığını kaydetti.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, çocuklarda lisan ve konuşma gelişimi, bilhassa de erken çocukluk periyodunda ortaya çıkan lisan gecikmesi belirtileri ve nedenleri hakkında açıklamalarda bulundu

2 yaş, lisan gecikmesinin birinci belirtileri açısından önemli!

Bebeklerde birinci manalı sözcüklerin 12’inci ayda ortaya çıktığını aktaran Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, “18’inci ayda çocuklarda söz dağarcığı epey gelişir. 2 yaşında 50-60 sözcük hazinesine ek olarak sözcük öbeği kullanılmaya başlarlar. 2 buçuk yaşında da sözcük dağarcığı önemli manada gelişir. 3 yaşında çocuklar kendilerini cümleler ile söz edebilirler. 4 yahut 5 yaşına geldiklerinde karmaşık olayları uzun cümleler ile söz edebilirler.” dedi.

2 yaşına gelmiş, kendini sözcüklerle ifade edemeyen, kolay hareketler kullanan ve sözcük öbeği kullanamayan çocuklarda lisan gecikmesinden şüphelenilmesi gerektiğini kaydeden Tahmincioğlu, “4 yahut 5 yaşına gelmiş çocukların gün içinde yaşadıkları olayları anlatabilmesi gerekir. Lisanın yalnızca sözcük hazinesi yahut cümleleri yoktur. Bunun dışında lisanın pragmatik ve semantik yapıları da vardır.” formunda konuştu.

Kısa ve kolay sözler bir sorunun işareti olabilir! 

Dilin pragmatik ve semantik yapılarında sorun olması halinde görülebilecek durumlara değinen Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, şunları söyledi:

“Yetersiz etkileşimler olabilir. Çocuklar sorulan sorulara cevap vermek yerine öteki cevaplar verebilir. Kendi istedikleri bahislerde konuşarak ikili irtibatı kâfi ölçüde uygulayamayabilirler. Sohbeti başlatmakta yahut sürdürmekte zorluklar yaşayabilirler. Sonlu sözcük dağarcığına ek olarak az sayıda tabir daha çok somut alanlarda somut sözcüklerle kendilerini tabir ettikleri gözlenebilir. Somut sözcükleri çok fazla kullanabilirler, irtibatları karıştırabilirler ya da bağlaçları hiç kullanmazlar. Ekseriyetle kısa ve karmaşık olmayan sözlerle kendilerini tabir ederler. 5N soruları baş karışıklığına yol açabilir ve bu soruları anlamakta da zahmet yaşayabilirler.”

Erken teşhis ileride görülebilecek yan tesirleri azaltmak için önemli!

Erken teşhisin duruma uygun müdahalelerin başlatılması açısından epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, “Bilgi ve bağlantı hünerlerinin olağan gelişim sürecine uygun ilerlememesi, çocukların okul öncesi yahut okul çağındaki durumlarında öğrenme süreçlerini ve toplumsal bağlantılarını olumsuz tarafta tesirler. Terapi formüllerine süratlice karar verilmesi, lisan bozukluğunun ileride oluşturabileceği yan tesirlerini azaltmada değerlidir.” dedi.

Çocuklarda ve yetişkinlerde hem farklı hem benzeri özellikleri var!

Çocuklarda ve yetişkinlerde lisan ve konuşma bozukluklarının birbirlerinden farklı olduğunu lisana getiren Anuş Tahmincioğlu, “Dil bozuklukları denildiğinde çocuklarda gelişimsel bozukluklardan, yetişkinlerde ise edinilmiş bozukluklarından bahsetmekteyiz. Konuşma bozukluklarından bahsedecek olursak artikülasyon bozukluğu bir konuşma bozukluğudur. Konuşma sesi bozukluğudur. Yedi yaşındaki çocuk da ‘r’ sesini söyleyemeyebilir, 40 yaşındaki bir birey de söyleyemeyebilir.” açıklamasını yaptı.

Dil ve konuşma bozuklukları farklı sebeplerle görülebiliyor… 

Dil ve konuşma bozuklukları cinslerine değinen Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Artikülasyon bozukluğu bireyin konuşma seslerini yanlışsız bir formda üretememesidir. O sesi hiç çıkaramaması ya da o ses yerine diğer bir ses kullanması durumudur. Altı yaşına gelen bir çocuk kimi sesleri çıkaramıyorsa okuma yazmada da problemler gözlenebilir. Çocuk okula başlamadan evvel lisan ve konuşma terapistine başvurulmalı. Afazi edinilmiş bir lisan bozukluğudur. Çoklukla inme ve baş travması sonucu ortaya çıkar. Beyinde lisan alanının zedelenmesi sonucunda gözlemlenir. Şahıstan bireye afazi tipleri değişiklik gösterebilir. Uygun rehabilitasyon süreci de takip edilirse afaziye sahip bireylerin lisan ve irtibat marifetlerini güzelleştirmek mümkündür.

Artikülasyon bozukluğu için öncelikle lisan konuşma terapistine başvurmak gerekir. Bu şahıstaki bozukluk bir artikülasyon bozukluğu mu yoksa bir fonolojik bozukluk mu? Ona bakılması gerekir. Kaç seste ses yanılgısı olduğuna dair durum değişebilir. ‘R’ yerine ‘v’ yahut ‘y’ sesini çıkarmak ses bozulması olarak isimlendirilir. Bunun dışında ‘r’ sesini hiç söylememe durumu da görülebilir. Ses bozulmasında fonolojik problemlerde ses ekleme sorunu olabilir, birey hecelerin yahut seslerin yerlerini değiştirebilir. Lisanın ses sistemini manaya ve kullanma becerisindeki bozukluk fonolojik bozukluk olarak isimlendirilir. Konuşma seslerinin hakikat bir formda üretilmediği gözlenir. Semantik lisan bozukluğu ise, lisanın mana ve içerik tarafından kullanımında zorluk yaşanması olarak tanımlanır. Semantik lisan bozukluğu olan çocuklar sözlerin manasını anlamak yahut sözler ortasında münasebetler kurmakta biraz zahmet yaşayabilir. Bu durum yetişkinlerde de görülebilir.”

İletişim ihmali lisan ve konuşma gelişiminde aksiliklere neden oluyor! 

Günümüzde dijitalleşmenin hayatımızın bir modülü olduğunu tabir eden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, “Bir kafede ya da bir restoranda çocukların kendi ortalarında oyun oynamak ya da bağlantı kurmak yerine sıklıkla ekranlarla irtibat kurduğunu gözlemliyoruz. Bu durum hislerini katiyetle olumsuz etkiliyor.” dedi.

Bu hususta yapılan araştırmaları hatırlatan Tahmincioğlu kelamlarını şöyle tamamladı:

“Dijitalleşmenin 2 yaşından küçük çocuklarda lisan gecikmesine sebep olduğu yapılan araştırmalarla gözlemlenmiştir. Her gün iki saatten fazla televizyon, telefon, tablet kullanımı, lisan hüneri güzel olan akranlarına oranla çocuklarda lisan gecikmesinin artmasına sebep olur. O yüzden çocuklarla ne kadar çok oyun oynarsak yahut yaşıtları ile ne kadar bağlantıda kalırsa, gelişimsel lisan bozuklukları ihtimalini olabildiğince azaltmış oluruz. İrtibat ihmali sonucunda lisan ve konuşma gelişiminde çok fazla olumsuzluk ortaya çıkabiliyor.”

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı