Plastiklerin olası tehlikelerinden korunmanın 7 yolu

Plastik eserlerin insan sıhhati üzerindeki olumsuz tesirleri, son yıllarda artan bilimsel çalışmalarla daha âlâ anlaşılıyor. Bilhassa plastiklerde bulunan Bisfenol A (BPA), ftalatlar ve Polivinil Klorür (PVC) üzere ziyanlı unsurların bu hususta dikkat çektiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Dünya genelinde yıllık yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor. Bu ölçünün, on milyondan fazla çöp kamyonunun taşıdığı yüke denk geldiği düşünülürse sıhhat açısından oluşabilecek risklerin de yüksek olduğunu söylemek mümkün” dedi.

 

Plastik atıkların tabiatta parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler; toprakta, havada, besin zincirinde ve su kaynaklarında birikerek çevresel kirliliğine neden oluyor. Etrafa dağılan bu mikroplastiklerin insan bedenine teneffüs, besin ve su yoluyla girerek sıhhati tehdit ettiğini vurgulayan Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Plastik parçacıkların akciğer, karaciğer, plasenta ve başka organlarda bulunabildiğini ortaya koyan araştırmalar mevcut. Hatta çevresel kirlilik sonucu anne sütünde bile yüksek ölçüde BPA üzere ziyanlı unsurların varlığı, plastik kullanımının potansiyel tehlikesini gözler önüne seriyor” dedi.

 

Plastiklerdeki hususlar kanserle yakından ilişkili

Avrupa Birliği’nin 2011’den beri biberonlarda BPA kullanımını yasakladığını lisana getiren Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Araştırmalar BPA maruziyetinin; tiroit işlevlerini bozabildiğine, obeziteye sebep olabildiğine ve prostat ya da göğüs üzere çeşitli kanserlere yol açabildiğine işaret ediyor. Plastiklere esneklik ve dayanıklılık kazandıran ftalatların ise üreme bozuklukları, gelişimsel sıkıntılar ve göğüs kanseri riskiyle bağlantılı olduğu biliniyor. PVC plastikleri üretmek için kullanılan vinil klorür ise halihazırda bilinen bir kanserojen münasebetiyle bu plastik tipinin de göğüs kanseri oluşumunu artırabilecek toksik kimyasallar salma riski yüksek” dedi.

 

Plastik kullanımını minimumda tutmak en iyisi

Özellikle birtakım plastik çeşitlerinin, kimyasal içerikleri nedeniyle daha fazla tehlike barındırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Gıda ambalajlarında yaygın olarak kullanılan PVC, ziyanlı kimyasallar salabilir. Tek kullanımlık yiyecek kaplarında sıkça bulunan polistiren, beklenen bir kanserojen olan stiren unsurunu besinlere geçirebilir. Polikarbonat plastikten yapılmış su şişeleri ve saklama kapları bilhassa ısıya maruz kaldığında BPA salabilir. Plastiklerin sıhhat üzerindeki uzun vadeli tesirleri konusunda daha fazla araştırmaya gereksinim duyulsa da mevcut datalar ışığında plastik maruziyetini azaltmak ferdî ve toplumsal sıhhat açısından kıymetli bir adım” dedi.

Plastik kullanımının direkt kansere neden olup olmadığı konusunda bilimsel bilgilerin hala kâfi olmadığının altını çizen Yıldırım, “Ancak belirttiğim üzere kimi çalışmalar, mikroplastik ve nanoplastik parçacıklara maruz kalmanın çeşitli kanser çeşitlerinin gelişimini tetikleyebileceği konusunda kuvvetli ipuçları veriyor. Ayrıyeten mikroplastiklerin, toksik kimyasalların taşıyıcısı üzere hareket ederek kanser tehdidini artırabileceği istikametinde kaygıların bulunduğu da unutulmamalı” halinde konuştu. 

 

Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, plastiklerin sıhhat üzerindeki muhtemel risklerini azaltmak için alınabilecek 7 tedbiri paylaştı:

 

Alternatif materyaller tercih edin

Cam, paslanmaz çelik yahut seramik kaplar kullanarak plastik maruziyetini azaltın.

 

Plastikleri ısıtmaktan kaçının

Isı, ziyanlı kimyasalların besine geçişini artırabileceği için yiyecekleri plastik kaplarda ısıtmayın. Ayrıyeten plastik su şişelerini güneş altında bırakmamaya dikkat edin.

 

Tek kullanımlık plastikleri azaltın

Plastik pipet, çatal-bıçak ve poşet üzere tek kullanımlık plastikleri mümkün olduğunca kullanmamaya çalışın.

 

Musluk suyunu filtreleyin

Su filtreleri, musluk suyundaki mikroplastikleri azaltabileceği için musluktan su içmeden evvel kesinlikle filtre taktırın.

 

Kişisel bakım eserlerine dikkat edin

Bazı kozmetik ve ferdî bakım eserleri mikroplastik içerebileceği için doğal içerikli eserleri tercih etmeye uğraş edin. Pak gereçler kullanabilmek ismine da satın almadan evvel içerik okuma alışkanlığı edinin.

 

Çevreye saygılı olun

Çevreye verilen ziyan dönüp dolaşıp insan sıhhatini etkileyeceği için, geri dönüşüme kıymet verin, tabiata atılan plastiklerin tesirlerini en aza indirmek için efor sarf edin.

 

Paketli eser tüketimini azaltın

Plastik ambalajlardan korunmak için mümkün olduğunca organik ve taze besinler tüketin.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı